KENDILERINI OKUYANIN GÖKLERIN VE YERIN ANAHTARLARINA MALIK OLACAGI ÜC VIRD-I SERIF
2.) SALAT-I AZIMIYYE
.jpg)
Son Nefes
Cenâb-ı Hak, bekâ
sıfatını bu âlemde yalnız kendisine tahsis buyurmuştur. Onun için onun yüce
zâtından başka her varlık fânîdir. Nitekim âyet-i kerîmede:
“Yeryüzünde bulunan her
şey fânîdir…” (er-Rahmân, 26)
buyurulmuştur.
Bunun tecellîsi de:
“Her can, ölümü
tadacaktır.” (el-Enbiyâ, 35) beyânı
üzere ölüm iledir.
Bu itibarla bilhassa
insanın her dâim bu gerçeği tefekkür ile yaşaması zarûrîdir. Bunun için bir
başka âyet-i kerîmede şöyle buyurulur:
“Ölüm sarhoşluğu
gerçekten gelir de: İşte (ey
insan) bu, senin öteden beri kaçtığın şeydir, denir.” (Kâf, 19)
İnsan ki, bu fânî
dünyâya bir imtihan için gönderilmiştir. Dolayısıyla onun en büyük gâyesi,
Cenâb-ı Hakk’ın rızâsını kazanıp Dâru’s-selâm’a, yâni selâm ve saâdet evi olan
cennete nâil olmaya çalışmak olmalıdır. Bunun da yolu:
“O gün ne mal fayda
verir, ne evlâd!.. Ancak kalb-i selîm ile gelenler müstesnâ!..” (eş-Şuarâ, 88-89) hakîkatinin muhtevâsına girebilmektir.
Bu da, nefs terbiyesi
ile mümkündür. Nefs terbiyesinin özü de, Rasûlullâh -Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem-’e
tam teslimiyet, bağlılık ve itâattir. Yâni yirmi üç senelik nebevî hayattan,
daha doğrusu Hazret-i Peygamber -Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem-’in
gönül iklîminden hisse alabilmektir. Zîrâ Cenâb-ı Hak, Kur’ân-ı Kerîm’i Cebrâil
-Aleyhisselâm-
vâsıtasıyla Rasûlullâh -Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem-’in
kalbine indirmiştir. Dolayısıyla Rasûlullâh -Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem-’in
bütün ibâdet, söz, davranış ve muâmelâtı, Kur’ân-ı Kerîm’in tefsiri
mâhiyetindedir. Bu hakîkatler çerçevesinde Hazret-i Peygamber -Sallâllâhu Aleyhi ve
Sellem-’in kalb âleminden lâyıkıyla nasip almak için, onu candan,
maldan, ehl ü ıyâlden ve sâir her şeyden daha çok sevmek şarttır. Bu muhabbet
kulu, Cenâb-ı Hakk’ın muhabbetiyle yoğurur. Yâni ona muhabbet, Allâh’a
muhabbet, Allâh’a muhabbet de ona muhabbettir. İşte vuslat için gönlün, bu
kıvâma ulaşması zarûrîdir.
Bütün bunlar, son nefese
hazırlığın en güzel adımlarıdır. Nasıl ki bardağa düşen son damla, önceki
damlalara göre iş görüp bardağın taşmasına sebep oluyorsa, daha önceki
nefeslerimiz de böyledir. Yâni son nefesimiz, evvelki nefeslerimize göre bir
netice hâsıl eder. Onun için, son nefese hazırlık, şu an aldığımız nefesleri
nasıl kullandığımıza bağlıdır. Ömrünü Allâh ve Rasûlullâh aşkı ile geçiren ve
bu istikamette amel-i sâlihlerle süsleyen has kullar, son demlerinde kelime-i
şehâdet ile huzûr içerisinde göçerler. Yâni Hazret-i Peygamber -Sallâllâhu Aleyhi ve
Sellem-’in şu müjdesine nâil olurlar:
“Bir kimse son nefeste
(hâlisan) kelime-i tevhîd getirirse, cennete girer…” (Hâkim, Müstedrek, I, 503)
Yâni bir ömür kelime-i
tevhîd ikliminde yaşayanlar, son demde onunla Hakk’a yolculuk ederler. Çünkü
onlar, vakitlice kelime-i tevhîddeki «lâ» ile bütün fânî, izâfî ve nefsânî
takıntıları ve putları gönülden silip atmışlar ve «illâ» ile kalbe yalnız
Cenâb-ı Hakk’ın muhabbetini doldurmuşlardır.
Bilmelidir ki şu kâinât,
kudret eliyle kurulmuş, binbir nakışla tezyîn edilmiş fânî bir ikâmetgâhtır.
Kâinatta hiçbir şey gâyesiz yaratılmamıştır. İnsanoğlu için dünya hayatının
gâyesi, âhiret saâdetini elde edebilmektir. Bu sebeple Rabbimiz, biz kullarını
şöyle îkaz buyuruyor:
“Ey îmân edenler!
Allâh’a karşı, O’nun azamet-i ilâhiyyesine göre takvâ üzere olun ve ancak
müslümanlar olarak can verin.” (Âl-i
İmrân, 102)
Her hayat sâhibinin
başından mutlakâ geçecek olan ölüm, fânî hayâta büyük vedâ ânı ve her canlının
şahsına münhasır yaşayacağı husûsî bir kıyâmettir.
Şunu unutmamalıdır ki,
insanoğlu aslında her gece ve gündüz, farkında olarak veya olmaksızın, sayısız
ölüm sebepleri ile karşı karşıyadır. Ölüm, insanı her an pusuda beklemektedir.
Hazret-i Mevlânâ Mesnevî’sinde şöyle buyurur:
“Aslında her an, canının
bir cüz’ü ölüm hâlindedir. Her an, can verme zamanıdır ve her an, ömrün tükenmektedir.”
Gerçekten hergün şu fânî
hayattan bir gün daha uzaklaşırken kabre bir adım daha yaklaşmıyor muyuz? Hergün
ömür takvimimizden bir sayfa kopmakta değil midir?
Hayatın sel misâli akışı
karşısında insanın gâfil olmaması için yine Hazret-i Mevlânâ şu îkâzda bulunur:
“Ey insan! Aynadaki son
nakşa bak! Bir güzelin ihtiyarlığındaki hâlini ve bir binânın günün birinde
harâbe hâline geleceğini düşün de aynadaki yalana aldanma!..”
.jpg)
EL-FIKHU'L-EKBER - İmam-ı Azam Ebu HANİFE
|
Rahman ve Rahim
olan Allah'ın adıyla.
Tevhidin aslı,
buna iman etmenin en doğru yolu şudur: Allah'a, meleklerine, kitaplarına,
peygamberlerine, öldükten sonra dirilmeye, kadere, hayrın ve şerrin Allah'tan
olduğuna, hesap, mizan, cennet ve cehenneme inandım, bunların hepsi de
haktır, demek gerekir.
 Yüce Alah, sayı
yönüyle değil, ortağı olmaması yönüyle birdir. O, doğurmamış ve
doğurulmamıştır, ona hiç bir şey denk değildir. O yarattıklarından hiç birine
benzemez. İsimleri, zâti ve fiilî sıfatlarıyla daima var olmuş ve var
olacaktır.
Allah'ın zâtı
sıfatları; hayat, kudret, ilim, kelam, semi, basar, ve irade sıfatlarıdır.
Fiilî sıfatlar ise, tahlik (yaratma), terzik (rızık verme) inşa (yapma), ibda
(örneksiz yaratma) ve sun' (san'atla yaratma) ve diğer fiilî sıfatlardır.
Allah, sıfatları ve isimleri ile var olmuş ve var
olacaktır. Onun isim ve sıfatlarından hiç biri sonradan olma değildir. O
ilmiyle daima bilir, ilim onun ezelde sıfatıdır. O kudretiyle daima kadirdir,
kudret onun ezelde sıfatıdır. Kelamı ile konuşur, kelam onun ezelde
sıfatıdır. Yaratması ile daima haliktır, yaratmak onun ezelde sıfatıdır.
Fiili ile daima faildir, fiil onun ezelde sıfatıdır. Fail Allah'tır, fiil ise
onun ezelde sıfatıdır. Yapılan şey, mahlûktur. Yüce Allah'ın fiili ise mahlûk
değildir. Allah'ın ezeldeki sıfatları mahlûk ve sonradan olma değildir.
Allah'ın sıfatlarının yaratılmış ve sonradan olduğunu söyleyen yahut tereddüt
eden veya şüphe eden kimse Yüce Allah'ı inkâr etmiş olur.
Kur'anı Kerim, Allah kelamı olup, mushaflarda
yazılı, kalplerde mahfuz, dil ile okunur ve Hz. Peygamber'e indirilmiştir.
Bizim Kur'anı Kerimi telaffuzumuz, yazmamız ve okumamız mahlûktur, fakat
Kur'an mahlûk değildir. Allah'ın Kur'an'da belirttiği Musa ve diğer
peygamberlerden, firavun ve İblis'ten naklen verdiği haberlerin hepsi Allah
kelamıdır, onlardan haber vermektedir. Allah'ın kelamı mahlûk değildir, fakat
Musa'nın ve diğer yaratılmışların kelamı mahlûktur. Kur'an ise onları değil,
Allah'ın kelamı, kadim ve ezelidir.
Allah'ın “Allah Musa'ya hitap etti”(1) ayetinde
belirttiği gibi, Musa Allah'ın kelamını işitti. Şüphesiz ki Allah, Musa ile
konuşmasından Önce de, kelam sıfatı ile muttasıftı. Yüce Allah yaratmadan da
ezelde yaratıcı idi. Allah, Musa'ya hitap ettiğinde, ezelde sıfatı olan
kelamı ile konuştu. Onun sıfatlarının hepsi, mahlûkların sıfatlarından
başkadır. O bilir fakat bizim bildiğimiz gibi değil. O kadirdir fakat bizim
gücümüzün yettiği gibi değil. O görür fakat bizim görmemiz gibi değil. O
işitir fakat bizim işittiğimiz gibi değil. O konuşur fakat bizim konuşmamız
gibi değil. Biz uzuvlar ve harflerle konuşuruz. Oysaki uzuvsuz ve harfsiz
konuşur. Harfler mahlûktur fakat Allah'ın kelamı mahlûk değildir.
Allah bir şey(varlık)dir, fakat diğer şeyler gibi
değildir. Onun varlığı cisim, cevher, araz, had, zıd, eş ve ortaktan uzaktır.
Onun Kur'an'da zikrettiği gibi eli, yüzü ve nefsi vardır. Allah'ın Kur'an'da
zikrettiği el, yüz ve nefs gibi şeyler, keyfiyetsiz sıfatlardır. Onun eli
kudreti veya nimetidir denilemez. Zira bu takdirde sıfat iptal edilmiş olur.
Bu, Kaderiyye ve Mutezile'nin görüşüdür. Onun elinin, keyfiyetsiz sıfat
olması gibi, gazabı ve rızası da keyfiyetsiz sıfatlarından iki sıfattır.
Allah, eşyayı bir şeyden yaratmadı. Allah, eşyayı
oluşundan önce, ezelde biliyordu. O, eşyayı takdir eden ve oluşturandır.
Allah'ın dilemesi, ilmi, kazası, takdiri ve Levhi Mahfuz'daki yazısı olmadan,
dünya ve ahirette hiç bir şey vaki olmaz. Ancak onun Levhi Mahfuz'daki
yazısı, hüküm olarak değil, vasıf olarak yazılıdır. Kaza, kader ve dilemek,
onun nasıl olduğu bilinemeyen sıfatlarındandır. Allah, yok olanı yokluğu
halinde yok olarak bilir, onu yarattığı zaman nasıl olacağını bilir. Var
olanı, arlığı halinde var olarak bilir, onun yokluğunun nasıl olacağını
bilir. Allah ayakta duranın ayakta duruş halini, oturduğu zamanda oturuş
halini bilir. Bütün bu durumlarda Allah'ın ilminde ne bir değişme, ne de
sonradan olma bir şey hasıl olmaz. Değişme ve ihtilaf yaratılanlarda olur.
Allah insanları küfür ve imandan hâli olarak
yaratmış, sonra onlara hitap ederek emretmiş ve nehyetmiştir. Kâfir olan;
kendi fiili, hakkı inkar ve reddetmesi ve Allah'ın yardımını kesmesiyle küfre
sapmıştır. İman eden de kendi fiili, ikrarı, tasdiki ve Allah'ın muvaffakiyet
ve yardımı ile iman etmiştir.
Allah, Âdem'in neslini, sulbünden insan şeklinde
çıkarmış, insanlara akıl vermiş, hitap etmiş, imanı emredip, küfrü
yasaklamıştır. Onlar da onun Rab olduğunu ikrar etmişlerdir. Bu, onarın
imanıdır. İşte onlar bu fıtrat üzerine doğarlar. Bundan sonra küfre sapan bu
fıtratı değiştirip bozmuş olur. İman ve tasdik eden de fıtratında sebat ve devam göstermiş olur.
Allah, kullarının hiç birini iman veya küfre zorlamamış, onarı mü'min veya
kâfir olarak yaratmamıştır. Fakat onları şahısslar olarak yaratmıştır. İman
ve küfür kulların fiilleridir. Alan, küfre sapanı, küfrü esnasında kâfir
olarak bilir. O kimse daha sonra iman ederse, imanı halinde mü'min olarak
bilir, ilmi ve sıfatı değişmeksizin onu sever. |
Kaydol:
Yorumlar (Atom)