TEVAZUNUN FAZİLETİ VE KİBRİN YASAKLANIŞI

 

TEVAZU

Alçak gönüllülük kibirlenmenin, büyüklük taslamanın zıttı.Tevazu, beğenilen bir özelliktir.Ancak sınırı çok iyi ayarlanmalıdır.Kişinin şahsiyetini,vakarını ortadan kaldıran hafifmeşreplik tevazu değildir.İnsan büyüklük taslamamakla birlikte zamanın ve yerin gerektirdiği davranışı göstermelidir.İnsan mevkisi ne olursa olsun Allah’ın kulu olduğunu unutmamalıdır.İslam tevazuya büyük önem vermiştir.Peygamberimiz bu özelliği hem üzerinde taşımış hemde sözleriyle tavsiye etmiştir.

Tevazu sahibi insanlara mütevazi denilir.Tevazu sahibi insanlar kendilerinden aşağıda olan insanlara küçük muamelesi yapmaz, onları hor ve hakir görmezler.Arkadaşları arasında büyüklük taslamazlar.Hazreti Lokman (a.s) oğluna şöyle tavsiyede bulunmuştur ”Kibirlenip insanlardan yüz çevirme.Yeryüzünde çalımla yürme;çünkü Allah,kurulup öğünenlerin hiçbirini sevmez”(Lokman suresi,31/18)

”Kul tevazu gösterdiği zaman Allah onu yedinci göğe yüceltir”(Beyhaki)

Peygamber Efendimiz(sallallahualeyhivesellem)yemek yiyordu.Bu arada siyeh,yüzü çiçekli ve çiçekleri kabuk bağlamış bir kişi çıkageldi.Adam kimin yanına otursaio dam onun yanından kalkıp uzaklaşıyordu.Hazreti Peygamber onu yanına oturttu.

Malik b. Dinar şöyle demiştir:”Eğer caminin yanında bir dellal ‘sizin en kötü olanınız dışarıya çıksın’ diye bağırsa,yemin olsun,benden önce kapıya çıkan olmazdı.”Bu söz İbni Mubarek’in kulağuna gittiğinde şöyle dedi:”Malik, bu marifetiyle Malik olmuştur”…

”Nefsine kıymet verenin tevazudan nasibi yoktur”

Ebu Süleyman ed-Darani şöyle demiştir:

‘Kul nefsini bilmedikçe mütevazi olamaz’.

”Tevazu bütün insanlarda güzeldir ancak zenginlerde daha güzeldir,kibir bütün insanlarda çirkindir ancak fakirlerde daha çirkindir”

”Ancak Allah’a karşı zelilliğini kabullenen bir kimse için izzet vardır.Allah’a karşı tevauz gösteren için yüzelik,Allah’tan korkan şçin emniyet,Allah’ın azabından nefsini satın alıp kurtaran için kâr etmek sözkonusudur”

”Mümin Allah katında en yüce olduğu an,nefsinin katında en alçak bulunduğu andır.Allah katında en alçak bulunduğu anda nefsinin yanında en yüce bulunduğu andır.”

Kureyşlilerden bir cemaat Selman-i Farisi’nin yanında övündüler.Selman şöyle dedi:’Fakat ben necis bir

bir damla sudan yaratıldım.Sonra iğrenç bir leşe dönüşeceğim.Sonra mizana geleceğim.Eğer mizanım ağır basarsa ben şerefliyim.Eğer hifif olursa ben alçak ve kötüyümdür.(ihya)

Evet kibir bir müslümana yakışmayacak en kötü haslettir.Tevazu bir zenginlik ise kibir bir zillettir.Bir müslümanın bir müslümana karşı kibirlenmesi, büyüklenmesi ve onu alçak görmesi haramdır.

Kibirden kaynaklanan amel ve hareketler pek çoktur-sayılmayacak kadar fazladır.Bu bakımdan onları teker teker saymaya gerek yoktur.Kibrin afeti büyük, gailesi korkunçtur.Kibir konusunda halkın havass tabakası bile helak olmuştur.Abidler, zahid ve alimler bile çok az kibirden kurtulurlar.Halk tabakası nasıl kurtulacaktır.Kibrin afeti nasıl büyük olmasın? Hz.Peygamber şöyle buyurmuştur:

Kalbinde zerre kadar kibir olan bir kimse cennete giremez..

Kibir, kul ile diğer müslümanların arasında bir perde gibi gerildiğindendir ki cennete girmeye perde olur.Cennetin kapıları güzel ahlaktır.Kibir ve nefsi büyük görme,bütün o kapıları kapatır.Çünkü mağrur bir insanda zerre kadar büyüklük oldu mu kendi nefsine sevip istediğini müminlere istemeye muktedir olamaz.Muttekilerin ahlakının başı olan tevazuya kalbinde zerre kadar gurur bulunan kimse güç yetiremez.Kalbinde gurur oldu mu öfkeyi terketmeye, öfkesini yutmaya muktedir olamaz.

Bir müslümana kibir yakışmaz ise bir sofiye hiç yakışmaz.Kıldığı nafile namazları, çektiği tesbihleri yaptığı zikirleri çok görerek diğer müslümanlardan kendini üstün görmek te kibrin bir çeşididir.Amel ile büyüklenmektir.Bu daha büyük bir felakettir.Bütün amellerin zayi olmasına sebep olur.Ateşin odunu yakması misali bütün amelleri mahveder.

Bütün bunların yanında şu hadsi şerifi de unutmamalıdır;”Benim ümmetimden mütevazi kimseleri gördüğünüz zaman, onlara tevazu gösteriniz.Mütekebbirleri (kibirlenenleri) gördüğünüz zaman onlara karşı kibirleniniz.Çünkü böyle yapmanız onlar için zillettir.