Cemaatle Namaz Kilmak

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

CEMAATLE NAMAZ KILMAK CEMAATİN FAZİLETİ İMAMLIK BABI İMAM VE CEMAATİN DURUŞU Cemaatin Hükmü: Cemaatle namaz kılmak sünnet-i müekkededir. Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurdu: "Köyde ve çölde bulunup ta cemaatle namaz kılma yan üç kişi yoktur ki, şeytan onları dalâlete sürükleme sin. Şu halde cemaate devam et. Çünkü tek kalan koyunu ancak kurt kapar." (Ebu Davud, Nesei, Ahmed, Hakim) İbni Mesud (r.a) şöyle buyurdu: "Hatırlıyorum ki, münafıklıkta meşhur olan veya hasta bulunanlardan başka, hiç kimse cemaatten geri kalmazdı. Hatta hasta olan kimse bile iki kişi arasında sürünerek gelirdi." (Müslim) CEMAATİN FAZİLETİ Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurdu: "Cemaatle kılınan namaz tek başına kılınan namazdan "yirmi yedi" derece üstündür." (Buhari, Müslim, Tirmizi, Nesei) "Yatsı namazını cemaatle kılan kimse yarı geceye kadar kılmış gibidir. Sabah namazını cemaatle kılan da bütün geceyi kılmış sayılır." (Buhari, Müslim, Tirmizi, Nesei) "Kişinin başkası ile kıldığı namaz tek başına kıldığı namazdan daha parlak ve daha sevablıdır. İki kişi ile birlikte kıldığı namaz da bir kişi ile kıldığından daha güzel ve sevablıdır. Cemaat ne kadar çok olursa Allaha o nispette daha sevgilidir." (Ebu Davud, Tirmizi, Nesei, Ahmed) Nesei ve İbni Hibban bu hadis için sahih dediler. İMAMLIK BABI İmamlığa öncelikle lâyık olan kişiler şunlardır: 1- İmamlık herkesten önce din ahkâmını en iyi bilen kimsenin hakkıdır. 2- Şayet din bilgisinde hepsi aynı seviyede iseler, o zaman imamlık Kuranı en iyi okuyan kimsenin hakkıdır. 3- Şayet Kuranı iyi okumada da seviyeleri bir ise, o zaman hangisi daha fazla takva sahibi ise o imamlık eder., Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurdu: Namazınızın kabul olunmasını istiyorsanız, iyileriniz size namaz kıldırsın." (Hakim) 4- Şayet takvada da hepsi aynı derecede iseler ,zaman en yaşlıları kim ise o imamlık eder. İbni Mesud (r.a)den Rasulullah (s.a.s)in şöyle bu yurduğu rivayet edildi: "İnsanlara Allah'ın Kitabını en iyi okuyan imamlık eder. Kıraatte fark olmadığı takdirde o zaman hangileri Rasulullahin sünnetini daha iyi bilirse o tercih edilir. Bunda da eşitlik olursa en evvel hicret eden, hicrette de eşit Sunduğu taktirde daha önce müslüm olanı tercih edilir. (Başka bir rivayette: »En yaşlı olanı tercih edilir.") Evin sahibine imamlık yapıldın." (Müslim) Rasulullah (s.a.s) zamanında Kuranı en iyi oku yan kimseler aynı zamanda din ahkâmım da herkesten daha iyi bilirlerdi. Çünkü onlar bilgilerini doğrudan doğruya kur'andan alırlardı. Bunun içindir ki hadiste öncelik, Kuranı en iyi okuyan kimselere verilmiştir Bizim zamanımızda ise öyle olmadığı için önceliği din ahkamını en iyi bilen kimseye veriyoruz. İmamlık Etmeleri Caiz Olmakla Beraber Mekruh Olanlar: 1- Köle: Çünkü köle, başkasının hizmetinde olduğu için öğrenimine gereği kadar imkan ve vakit bulamaz. 2- Göçebe: Göçebeler de çoğunlukla bilgisizdirler. 3- Fâsık: Fâsık ta dini vecibeleri pek önemsemediği içindir. 4- Kör: Kör de kendisini necasetten koruyamadığı içindir. 5- Bidatçi Cabir (r.a)den Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurdu: "Kadın erkeğe, çölde yaşayan hicret edene, günahkâr olan, mümine imamlık etmesin." (İbni Mace)’Zayıf hadis. Bununla beraber imamlık ederlerse caizdir. Çünkü, Rasulullah (s.a.s): "Farz namaz; fasık olsun, iyi amelli olsun her müslümanın arkasında hatta kebâiri işlese bile kılınabilir" buyurmuştur. (Ebu Davud, Dare Kutni)Beyhaki rivayet etti ve sahih dedi. 6- Aralarında erkek bulunmayan kadınlar için cemaatle namaz kılmak mekruhtur. Şayet cemaatle namaz kılarlarsa imamları ortalarında durur. "Aişe (r.a) farz namazı kıldırmak için kadınlara imamlık yaptı ve birinci safta onların arasında ortada durdu." (El-Hâkim, Dare Kutni, Beyhaki)Nevevi bu hadis için sahih dedi İMAM VE CEMAATİN DURUŞU 1- İmama uyan bir kişi olursa imamın sağında durur. İbni Abbas (r.a) şöyle demiştir: "Teyzem Meymûnenin yanında bir gece kaldım. Rasulullah (s.a.s) gecenin bîr vaktinde namaz kılmak için kalktı. Ben de Onunla birlikte namaz kılmak için kalktım ve Onun solunda yer alınca, başımdan (bir rivayette; elimden yahud kolumdan) alıp beni sağ tarafına geçirdi." (Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesei) 2- İmama uyanlar iki kişi olurlarsa, imamın arkasında dururlar. Enes (r.a) şöyle demiştir: "Rasulullah (s.a.s) Ümmü Süleymin evinde namaz kıldı da (kılarken) ben ve bir yetim çocuk arkasında durduk. (Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi) Ubade b. El-Velid (r.a)den şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Namazda Rasulullah'ın sol tarafına durunca Rasulullah elimden tutup beni sağ tarafına durdurdu. Bundan sonra Cabbar b. Sehl geldi. Abdest alıp Rasulullah'ın sol yanına namaza durdu. Bu sefer Rasulullah (s.a.s) ikimizin de elinden tutarak tam arkasına saf halinde durdurdu."(Müslim) 3- İmamın arkasında önce erkekler, sonra çocuklar ve onlardan sonra da kadınlar dururlar. Rasulullah (s.a.s): "Benim arkamda önce akıl ve baliğ olan erkekler dursun" buyurdu. (Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesei) Ebu Mâlik el-Eşâri (r.a) bir gün şöyle dedi: "Ey Eşâri halkı! Kadınlarınız ve çocuklarınız ile birlikte toplanınız. Size Rasulullah (s.a.s)in nasıl namaz kıldığını göstereceğim." Onlar toplandıktan sonra nasıl abdest alındığını gösterdi. Sonra ilk olarak erkekleri dizdi. Onların arkasına çocukları, çocukların arkasına ise kadınları dizdi. (Ahmed, Taberani, İbni Ebi Şeybe) 4- Kadın ve çocukların erkeklere imamlık yapmaları caiz değildir. Abdullah b. Mesud (r.a)nün şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Kadınları geriye bırakın. Nasılki Allah (c.c) onları geriye bırakmıştır." (Taberani rivayet etti.) Çocuğun erkeklere imamlığının caiz olmayışının sebebi; Namaz farz da olsa, çocuk için nafiledir. Farzı kılan kimsenin ise nafile kılan kimsenin arkasında kılması caiz değildir. 5- Erkek ile kadının birlikte kıldıkları bir cemaat namazında, eğer imam kadına da imamlık niyetini getirmiş ise erkek durması gereken yerde durmayıp kadınların safında durmuşsa kadının değil erkeğin namazı bozulur. Rasulullah (s.a.s): "Benim arkamda Önce baliğ ve akıl sahibi erkekler dursun" buyurdu. (Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesei) Yukarıdaki hadisi şerifte kadınlara değil erkeklere hitap edilmiştir. Bundan dolayı erkek, durması gereken yerde durmayıp kadının yanında durduğu zaman, kadının değil erkeğin namazı bozulur. Nasılki imama uyarak namaz kılan kimse imamın önüne geçtiği zaman imamın namazı değil de bu kimsenin namazı bozulur. 6- Sağlam olan kimse abdest tutma hususunda özürlü kimsenin, temiz olan kadın da müstehaza olan kadının arkasında namaz kılamazlar. Okumuş olan kimse de okumamış olan kimsenin ve giyinik olan kimse, çıplak olan kimsenin arkasında namaz kılamazlar. Zira, imamın namazı, arkasında olan kimsenin namazı yerine kâimdir. Özrü bulunan kimsenin namazı ise, sağlam kimsenin namazı kadar kuvvetli olmadığı için onun yerine kâim olamaz. 7- Teyemmümlü kimse âbdestli kimselere imam olabilir. "Arar b. As bir seriyyeye (askeri birliğe) kendisi teyemmümlü olduğu halde âbdestli kimselere imamlık yaptı. Bu durum Rasulullah'a haber verildiği zaman buna itiraz etmedi." (Ebu Davud) Mestlerini mesh eden kimse, ayaklarını yıkayan kimseye imam olabilir. 8- Ayakta namaz kılan kimse oturarak kılan kimsenin arkasında kılabilir.Rasulullah (s.a.s) son namazını, arkasındaki cemaat ayakta oldukları halde oturarak kıldırmıştır. (Buhari, Müslim) 9- İşaretle namaz kılan kimsenin rüku ve secde yapmaya gücü yeten kimseye imamlık yapması caiz değil dir. Çünkü burada imamın durumu, arkasındaki kimsenin durumundan zayıftır. 10- Farz namaz kılacak olan kimse nafile namaz kılan kimsenin arkasında namaz kılamaz. Farz namazı kılacak olan bir kimse, bir başka farzı kılan kimsenin arkasında da kılamaz. Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurdu: "İmam ancak uyulmak için imam olmuştur. Ona muhalefet etmeyin." (Buhari, Müslim) 11- Nafileyi kılmak isteyen kimse, farzı kılan kimsenin arkasında kılabilir. Yezid b. Esved (r.a)den rivayet edildi ki: Kendisi genç yaşta bulunduğu sırada Rasulullah (s.a.s) ile namaz kıldıktan sonra Rasulullah mescidin bir tarafında namazı kılmayan iki kişi otururken gördü. Bunun üzerine Rasulullah (s.a.s) onları çağırttı. Korku ve sıkıntıdan elleri titreyerek huzuruna çıkarılınca Rasulullah (s.a.s): "Bizimle birlikte kılmanıza ne engel oldu?" diye sordu. Bu iki kişi de: "Evlerimiz de kıldık" karşılığında bulununca, Rasulullah (s.a.s)"Böyle yapmayınız. Sizden biriniz namazını evinde kılıpta, sonra namaz kılmakta olan bir imama rastlarsa, imamla birlikte (tekrar kılsın). Çünkü ikinci defa kıldığı bu namaz onun nafile namazı olmuş olur." (Ebu Davud, Tirmizi, Nesei, İbni Mace, Ahmed) Tirmizi bu hadis için Hasen dedi. 12 - Bir kimsenin arkasında namaz kıldıktan sonra o kimsenin abdestsiz olduğunu öğrenen kimse, namazını bir daha kılmak zorundadır. Rasulullah (s.a.s)"Kim ki bir cemâate namaz kıldırdıktan sonra abdestsiz veyahut cünüb olduğu anlaşılırsa, hem kendisi ve hem de onlar namazlarını bir daha kılarlar" buyurmuştur. (Dara Kutni ve Beyhaki rivayet ettiler ve zayıf dediler.) Ali b. Ebu Talib (r.a)ye: "Bir adam cemâate namaz kıldırır da sonra cünüp olduğu öğrenilirse ne yapılması gerekir?" diye soruldu. Ali b. Ebi Talib (r.a) dedi ki: "Namazı kıldıran da onun arkasında namaz kılanlar da namazı tekrar kılarlar." (Dare Kutni, Muhammed b. Hasan, Asar kitabında rivayet ettü Ebu Bekre (r.a)den: "Rasulullah (s.a.s) sabah namazı için tekbir aldı. Sonra yerinizde durun diye eliyle işaret etti. Sonra geldi ve başından su damlayarak onlara namaz kıldırdı. Sonra şöyle dedi: "Ben de insanım. Ben çünübtüm (unuttum) buyurdu." (Ebu Davud, İbni Mace)Beyhaki bu hadis için sahih dedi.