Yolculuk Halinde Olanin Namazi (Serferi)

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

YOLCULUK HALİNDE OLAN KİMSENİN NAMAZI YOLCU NAMAZININ BAŞLANGIÇ VE BİTİŞ YERİ YOLCU NAMAZININ MÜDDETİ YOLCU NAMAZI İLE İLGİLİ DİĞER MESELELER Yolculukta Namazın Kısaltılmasının Hükmü: Yolculuk halinde olan kimsenin öğle namazının farkını, ikindi namazının farzını ve yatsı namazının farzînı ikişer rekat olarak kılması farzdır. İbni Abbas (r.a)’den: Allah’u Teala (öğle, ikindi ve yatsı) namazlarının hazarda (yani; ikamet halinde) dört seferde (yolculukta) iki, harb halinde de bir rekat kılınmasını Rasulü (s.a.s)’in diliyle size farz kılmıştır. (Müslim) Aişe (r.a)’nın şöyle dediği rivayet edildi: ”Namaz ikişer rekat olarak farz kılınmıştır. Son radan yolculuk namazı olduğu gibi bırakıldı da hazar halindeki namaza iki rekat daha eklendi.” (Buhari, Müslim) Yolculukta sabah namazının farzı iki rekat olarak akşam namazının farzı ise üç rekat olarak kılınır. İbni Ömer (r.a) şöyle demiştir: “Rasulullah (s.a.s)’i yolculukta acele etmek gerektiği vakit, akşamı geciktirip üç rekat kıldığını ve selam verdikten sonra yatsıyı kılıncaya kadar bir müddet bekleyip, yatsıyı iki rekat olarak kılıp selam verdiğini gördüm.” (Buhari) Yolculuk Mesafesinin Miktarı: Bir kimse deve yürüyüşü ile yaya olarak üç gün üç gecelik bir yolu kat ederek şehrin evlerinden ayrılınca yolcu olur. Dağlık bölgelerde kendisine uygun bir yürüyüşe, denizde de mutedil (normal) bir havadaki (yelkenli) yürüyüşüne itibar edilir. Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurdu: “Yolculukta olmayan kimse bir gün, yolculukta olan kimse ise üç gün üç gece mestlerini meshedebilir.” (Müslim, Nesei) (Yolculukta olan kimse) tabirinden maksat belli bir şahıs olmayıp ondan cins muraddır. Yani; yolculukta olduktan sonra kim olursa olsun mestlerini üç gün üç gece meshedebilir. Bundan ise bu yolculuğun en az üç gün üç gece sürmesi lazım geldiği anlaşılır. Zira eğer daha az olursa her yolculukta olan kimse nasıl üç gün üç gece mesh yapabilir? YOLCU NAMAZININ BAŞLANGIÇ VE BİTİŞ YERİ Yolculuğa çıkan kimse oturduğu şehrin binalarının dışına çıkınca namazlarını kısaltarak kılmaya başlar. Yolculuktan dönen kimse de oturduğu şehrin binalarına ulaşınca yolculuğu biter ve namazlarını tam olarak kılmaya başlar. Hz Ali(r.a) yolculuğa çıkmak üzere bir gün baradan ayrılırkrn namaz vakti ve namazı dört rekat kıldıktan sonra önüne duran bir kulübeye bakarak “Eğer biz bu kulübeyi de geçmiş olsaydık namazımızı kısaltarak kılacaktık” demiştir. (Abdurrezzak “Musannefihi” de rivayet etti) Ali b. Rabiat-el Esediy (r.a) dedi ki: “Hz. Ali (r.a) ile beraber yolculuğa çıktık. Küfe şehri uzaktan görününce iki rekat namaz kıldı. Ona: . “Niçin dört rekat namaz kılmadın?” diye sorulunca, Ali (r.a) ancak şehre girince tam namaz kılarım buyurdu.” (Buhari-Beyhaki) YOLCU NAMAZININ MÜDDETİ 1 - Yolculukta olan kimse herhangi bir şehir, kasaba veya köyde onbeş gün veya daha fazla bir zaman için kalmaya niyet etmedikçe yolculukta sayılır. Eğer bundan az bir süre için kalmaya niyet ederse, yine de yolcu olup namazlarını kısaltır. İbni Ömer ve İbni Abbas (r.a)’nın şöyle dedikleri rivayet olundu: “Yolculuğa çıktığında bir şehirde onbeş gün veya daha fazla kalmaya niyet etmişsen namazını tam kılarsın. Eğer ne kadar kalacağına karar vermemişsen namazını kısaltırsın.” (Tahavi ve İbni Hemmam “Feth” kiltabında rivayet etmişlerdir.) “İbni Ömer (r.a) bir şehirde on beş gün kalmak istediği zaman namazlarını tam kılardı.” (İbni Ebi Şeybe “Musannefihi”de rivayet etmiştir.) 2- Bir şehre, bir-iki gün kalmak niyetiyle giden bir kimse, orada kalmaya niyet etmedikçe yıllarca da kalsa, namazlarını tam olarak kılmaz. Abdullah b. Ömer (r.a) Azerbaycan’da altı ay kaldığı halde namazlarını hep iki rekat olarak kılmıştır. (Beyhaki, Ahmed) Nevevi bu hadis için Sahih dedi.) 3 - Bir savaş ülkesine girip orada kalmaya niyet eden askerler, namazlarını iki rekat olarak kılarlar. Bir şehir veya kaleyi kuşattıkları zaman da hüküm böyledir. Çünkü düşman ülkesine giren askerlerin durumu belli olmaz. YOLCU NAMAZI İLE İLGİLİ DİĞER MESELELER 1- Yolculukta olan kimse, namazını yolculukta olmayan kimseye uyarak dört rekat olarak kılar. 2- Yolculukta olan kimse, yolculukta olmayan kimseye imam olursa, iki rekat kıldıktan sonra selam verir ve arkasındaki yolculukta olmayan kimse kalkıp namazını tamamlar. Arkasındaki kimseye: “Ben yolcuyum, siz namazınıza devam edin” demesi müstehaptır. İmran b. Husayn (r.a)’den: RasuluUah (s.a.s) ile beraber Mekke’nin fethinde bulundum. Mekke de onsekiz gece kaldı. (Farzları) ikişer rekat kılıyordu. Ve şöyle buyurdu: “Biz yolcuyuz, siz namazınızı tamamlayınız.” (Tirmizi, Ahmed, Beyhaki, Taberani) Tirmizi bu hadis için Hasen-Sahih dedi. 3 - Oturmakta olduğu yurdunu bırakıp bir başka yeri yurt edinen kimse, eski yurduna gittiğinde namazını kısaltarak kılar. Zira eski yurdu onun için artık yurt sayılmaz. Nitekim RasuluUah (s.a.s) Medine’ye göç ettikten sonra, Mekke onun asıl yurdu olduğu halde kendisini orada misafir saymıştır. Enes (r.a) şöyle demiştir: “RasuluUah (s.a.s) ile birlikte Medine’den çıkıp Mekke’ye gittik. Medine’ye dönünceye kadar olan bu misafirlik zamanımızda, farzları ikişer rekat kılıyorduk. Kendisine: “Mekke’de ne kadar kaldınız?” dedim. Rasulullah (s.a.s): "Onüç gün kaldık” karşılığında bulundu.” (Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesei) 4 - Kişi yolculukta iken namazı kazaya kalırsa, onu kaza ederken yolculukta olmasa bile iki rekat olarak kılar. Yolculukta olmayan kimsenin kazaya kalan namazı ise, kaza edilirken kişi yolculukta bile olsa onu dört rekat olarak kılar. Zira namazın edası ne şekilde gerekiyorsa kazası da o şekilde gerekir.

Cübbeli Ahmet Hoca - Serferi Nasil Namaz Kilar